Het Europese Parlement (EP) heeft de EU-natuurherstelwet goedgekeurd. Dit zal volgens de Europese Commissie aangetaste ecosystemen in alle lidstaten herstellen, de klimaat- en biodiversiteitsdoelstellingen van de EU helpen verwezenlijken en de voedselzekerheid vergroten. De nieuwe wetgeving biedt ook kansen voor een duurzame toekomst voor de landbouw omdat een „bodem die gezond is ook gezonde gewassen voort zal brengen”. De lidstaten mogen boeren die zich inspannen voor natuurbehoud extra financiële steun toekennen. Het doel van de wet is om aangetaste natuur in de Europese Unie te herstellen. Ook staan er voorstellen in om de biodiversiteit op landbouwgrond te verbeteren. De wet is hard nodig, stelt de Europese Commissie, die becijferde dat 81 procent van de natuurgebieden in slechte staat is. Om de doelstelling te bereiken moeten de lidstaten in 2030 werken aan herstel van 30 procent van de natuur die in slechte staat verkeert. Natura2000-gebieden krijgen hierbij prioriteit. Het percentage gaat daarna stapsgewijs omhoog: 60 procent in 2040 en 90 procent in 2050.
Voorstel afgezwakt
Het wetsvoorstel is een sterk afgezwakte versie van het oorspronkelijke plan van Timmermans. Oorspronkelijk schreef de natuurherstelwet ook een zogenaamd verslechteringsverbod voor waarin bepaald was dat de kwaliteit van bepaalde natuur niet verder achteruit mocht gaan. In de uiteindelijke wet is het verslechteringsverbod vervangen door een inspanningsverplichting. De verordening stelt ook doelen voor agrarische biodiversiteit in de landbouw. Zo moet de vlinder- en vogelstand op het platteland worden hersteld en de voorraad organische koolstof in akkerland worden verhoogd. Daarnaast komen er doelen voor vernatting van veenweidegebieden en het herstel van bossen. De wet voorziet wel in een noodrem onder uitzonderlijke omstandigheden, als blijkt dat de hoeveelheid landgrond die nodig is om de voedselzekerheid in de EU te garanderen ernstig wordt verminderd kunnen de doelen worden opgeschort.
Wat betekent dit voor de land- en tuinbouw in Nederland
Uit een impact assessment blijkt dat versteviging en verbreding van het huidige beleid nodig is om aan de doelstellingen van de Europese natuurherstelverordening te voldoen. Nederland levert met het huidige beleid al een bijdrage aan de doelen van de natuurherstelverordening, vooral in de eerste periode tot 2030, onder meer met het Natuurpact en het Programma Natuur. Verder heeft het kabinet aanvullend 24,3 miljard euro vrijgemaakt voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het bijbehorende Transitiefonds landelijk gebied en natuur. Nu het Europees Parlement de natuurherstelwet heeft aangenomen, moet alleen de Europese ministerraad nog akkoord gaan om de verordening definitief in te voeren en treedt dan naar verwachting in april of mei dit jaar in werking. Europese lidstaten moeten binnen twee jaar na inwerkingtreding van de natuurherstelverordening een concept nationaal natuurherstelplan indienen bij de Europese Commissie met concrete maatregelen voor de periode tot 2030 en met een doorkijk naar 2050. Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en andere sectoren zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering van de natuurherstelverordening.
Bijdrage tuinders en Artemis aan natuurlijk beheer en toename biodiversiteit
Nederlandse boeren en tuinders kunnen een grote bijdrage leveren aan de bescherming en het beheren van de natuur. Artemis en haar leden kunnen hier een ondersteunende rol innemen om hun kennis en producten in te brengen. Dit geldt overigens ook richting provincies, gemeenten en consumenten. Biodiversiteit is van groot publiek belang en leidt tot een veerkrachtigere en mooiere omgeving.