In het verleden was de tactiek in de glastuinbouw om elke teelt zo schoon mogelijk te starten en dan biologie in te zetten, totdat de balans tussen plaaginsecten en biologische bestrijders wegviel en er chemisch moest worden ingegrepen. Dit had als gevolg dat een groot deel van het biologische ecosysteem wegviel en werd overgegaan op chemische bestrijding. Ook in de winterperiode bleek inzet van biologie lastig. Heden ten dage wordt er meer ingezet op jaarrond toepassing van biologie. Enerzijds een hele uitdaging, anderzijds een toekomstige ontwikkeling van de gewasbescherming – naast technologie en sterke gewassen.
In het project ‘Jaarrond biologische bestrijding’ werd onderzocht hoe biologische plaagbestrijding effectiever kan worden toegepast onder winterse, suboptimale klimaatomstandigheden in de glastuinbouw, met behoud van gewasopbrengst en energiezuinigheid. De modelgewassen gerbera en paprika stonden centraal in het onderzoek.
Bij gerbera lag de focus op het beheersen van kaswittevlieg gedurende de winter. Uit het onderzoek bleek dat daglengte, temperatuur en lichtintensiteit een grote invloed hebben op het functioneren van natuurlijke vijanden. Dicyphus errans bleek de meest robuuste predator onder winterse omstandigheden, met goede prestaties bij verschillende temperaturen en lichtregimes. Orius majusculus en een koudetolerante lijn van Orius laevigatus konden kaswittevlieg onder controle houden, mits ze extra blauwe LED-belichting kregen. Bij roofmijten bleken T. montdorensis en A. limonicus het meest effectief tegen kaswittevlieg, al bouwde A. andersoni grotere populaties op. In een vervolgstap werden combinaties van predatorensoorten getest.
Bij paprika lag de nadruk op de biologische bestrijding van Californische trips en bladluizen, vooral in de winterperiode en vroege teeltfase. Orius vestigde zich beter bij introductie tijdens de opkweekfase, al leidde dit niet tot een langdurig grotere populatie. Toch voorkwam een vroege introductie (‘standing army’) de opbouw van trips. P-14-lieveheersbeestjes bleken sterk afhankelijk van de aanwezigheid van bladluizen als voedselbron. Zonder voedsel was hun overleving aanzienlijk korter. Bankerplant-systemen met graanluis of koolluis bleken effectief in het opbouwen van populaties van P-14 en Eupeodes corollae (zweefvlieg), ook in de winter.
In het onderzoek zijn enkele verbeterstappen aangereikt om te komen tot jaarrond biologische bestrijding in de gewasgroepen gerbera en paprika, zoals:
-
Geschikte soorten natuurlijke vijanden (zoals D. errans, T. montdorensis, Orius-varianten).
-
Strategisch bijvoeren (zoals met Artemia).
-
Lichte interventies, zoals nachtonderbreking of LED-belichting.
-
Bankerplant-systemen met alternatieve voedselbronnen.
Het project is uitgevoerd door WUR Bleiswijk en gefinancierd door Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, Kennis in je Kas (KijK) en de Club van 100. Het project is gevolgd en begeleid door telers. Het eindrapport kunt u hier vinden.
