September is ideaal om een gras-kruidenrand te zaaien. Hoe zorg je dat de rand sterk genoeg de winter ingaat én in het voorjaar volop bloeit?
De eerste helft van september is de perfecte periode voor de aanleg van een meerjarige gras-kruidenrand. De slagingskans is groot en er is nog genoeg tijd voor ontwikkeling van voldoende massa om de winter door te komen. Ook zal de rand in het volgende voorjaar mooi op tijd bloeien.
Najaarszaai vindt vrijwel altijd plaats op vrijgekomen kopakkers van vroegruimende gewassen zoals granen, graszaad, pootaardappelen, plantuien en vlas. “Als in de strook voor de gras-kruidenrand wortelonkruiden voorkomen kun je die voor het zaaien nog bestrijden, bij voorkeur mechanisch”, adviseert Bas Allema, agro-ecoloog bij de WUR. “Ook een vals zaaibed is sterk aan te bevelen. Daarin heb je de kans om najaarskiemers aan te pakken. Hoe meer onkruid je bestrijdt voor het zaaien, des te meer en des te langer heb je later plezier van de rand.”
Wat de teler na het zaaien nog kan en mag doen aan onkruidbestrijding, hangt af van de vraag of er op de akkerrand een ANLb-pakket is afgesloten. Allema: “Er bestaan veel verschillende pakketten die ook allemaal verschillende eisen stellen. Bestudeer die dus nauwkeurig.”
Het is verstandig om eventueel gepland slootonderhoud uit te voeren voorafgaand aan de aanleg van de akkerrand. Probeer daarbij het slootvuil op de rand van de insteek te houden. Gaat het om groter slootonderhoud, zet de bagger dan bij voorkeur af over de rand heen.
Goede opkomst bevorderen
Het zaaien van de gras-kruidenrand kan met een normale graanzaaimachine. “Bij sommige zaaimachines kun je verschillende dieptes van de zaaipijpen instellen. Daarmee kun je voor zowel de fijne als de grove zaden de beste opkomstkansen creëren”, vervolgt Allema. “Ook een voldoende fijn zaaibed is belangrijk voor een goede opkomst. Het zaaibed na het zaaien aandrukken met een rol zorgt voor een goede aansluiting met de ondergrond en dat draagt bij aan herstel van de capillaire werking in de bovenlaag. En als je de kans krijgt, zaai dan vlak voor een regenbui.”
Streekeigen zaad
Een richtlijn voor de zaaizaadhoeveelheid is 20-25 kg per ha. Maar dit hangt uiteraard ook samen met het gekozen mengsel. Meer informatie over mengselsamenstelling kunt u opvragen bij de leveranciers. Op www.groenwijzer.nl vindt u uitgebreide informatie over de geschiktheid van kruiden en grassen voor gebruik in akkerranden. Daarbij wordt o.a. gekeken naar het beoogde doel van de akkerrand.
Het is sterk aan te bevelen om genetisch inheemse zaadmengsels te gebruiken waarin soorten zijn verwerkt die passen bij de streek. “Exoten of veredelde soorten kunnen een bedreiging vormen voor de inheemse populaties”, weet Allema.
Na de zaai
Bemesten van akkerranden is in het algemeen niet wenselijk en is in ANLb-pakketten ook eigenlijk nooit toegestaan. Maaien van de rand in het jaar van de aanleg wordt sterk afgeraden. Het is namelijk belangrijk dat de rand voldoende massa ontwikkelt voor de winter invalt. Als een regeling het toestaat, of als het om een akkerrand gaat die niet onder een regeling valt, kan onkruid buiten de bufferstrook pleksgewijs chemisch worden bestreden. Handmatig met de hak mag altijd. Het is sowieso aan te bevelen om een akkerrand minimaal één keer per jaar na te lopen.
Als de akkerrand rand voor het GLB wordt gebruikt of via een Agrarische Natuurvereniging wordt aangelegd, let dan op de regels voor het berijden van de rand; meestal mag dit niet.
[De praktische tips in dit nieuwbericht zijn ook terug te vinden op de website www.groenwijzer.nu die in 2024 tot stand is gekomen via een Kennis op Maat project met de volgende initiatiefnemers: Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden, Agrifirm, Artemis, BO Akkerbouw, Cosun Beet Company, Coöperatie Collectief Hoeksche Waard U.A., BoerenNatuur Flevoland, Van Iperen, LTO Nederland, LTO Noord, NFO en WUR Open Teelten. ]
