We vragen veel van onze bodem. Jaar na jaar produceert hij onze gewassen, vangt regenwater op en vormt de basis van ons voedsel. Maar kun je echt gezonde gewassen telen op een uitgeputte bodem?
De bodem als fundament van weerbare teelten
Boeren en telers gebruiken al eeuwenlang de bodem om gewassen te telen. Na de Tweede Wereldoorlog verschoof de aandacht sterk naar opbrengstverhoging. Dat leverde veel op: meer voedselzekerheid, een hogere efficiëntie per hectare en een sterke groei in productiviteit. De toekomst vraagt echter om een andere blik. Met de huidige ontwikkelingen in gewasbescherming werkt het niet meer om simpelweg het ene middel te vervangen door het andere. De sector beweegt richting een systeemaanpak, waarin natuurlijke middelen, bemesting, biologische bestrijders en detectietechnieken steeds belangrijker worden.
Wat bepaalt een gezonde bodem?
Een gezonde bodem ontstaat alleen als de chemische, fysische en biologische onderdelen met elkaar in balans zijn. Chemisch betekent dat de pH, de nutriënten en de verhouding tussen koolstof en stikstof op orde zijn. Fysisch verwijst naar een stabiele structuur met voldoende poriën en een goede water- en luchthuishouding. Biologisch gaat over een actief bodemleven dat organisch materiaal afbreekt en ziekteverwekkers onderdrukt. Wanneer deze drie elementen op orde zijn, betekent dat niet dat planten nooit ziek worden, maar wel dat ze minder vatbaar zijn en zich sneller herstellen.
Nieuwe analysetechnieken maken steeds beter zichtbaar wat er in de bodem leeft. We zijn nog niet zover dat we alles kunnen duiden, maar de vooruitgang is groot. Tegelijkertijd sturen boeren en telers steeds gerichter op data uit bodemanalyses. Door actief te werken aan een goede pH, voldoende organische stof en een stabiele calciumtoestand verhogen zij stap voor stap de weerbaarheid van de bodem. Veel effecten ontstaan indirect: een hogere calciumtoestand verbetert bijvoorbeeld de structuur, waardoor wortels beter groeien en water beter wordt vast- en afgevoerd. Een luchtigere bodem bevat bovendien meer zuurstof, wat de wortelgroei en het bodemleven stimuleert.
De stille kracht van biostimulanten
Een belangrijk onderdeel binnen de systeemaanpak is het gebruik van biostimulanten. Uit de voortgangsrapportage van het Actieplan Plantgezondheid blijkt dat inmiddels de helft van de akkerbouwers biostimulanten inzet. Deze producten helpen planten om beter om te gaan met abiotische stress, zoals droogte of hitte. Planten die minder stress ervaren, zijn vervolgens weerbaarder tegen ziekten en plagen. Op deze manier wordt telkens een nieuw puzzelstukje gelegd in de grote puzzel van plantgezondheid van de toekomst.
Welke stap zet jij volgend seizoen om de bodem van morgen sterker te maken?
